ක්‍රෙඩිට් සහ ඩෙබිට් කාඩ්වලට ගහන ‘බදු පිට බදු’ අයින්කරන්න රජය ලෑස්ති වෙයි

2025 සැප්‍තැම්‍බර් 30, පෙ.ව. 12:08

ක්‍රෙඩිට් සහ ඩෙබිට් කාඩ්පත් ගනුදෙනු සඳහා අයකරන අමතර ගාස්තු (සර්චාජ්) ඉවත් කිරීම සම්බන්ධයෙන් ඩිජිටල් ආර්ථික අමාත්‍යාංශයේ යෝජනාව මුදල් අමාත්‍යාංශය විසින් සමාලෝචනය කරමින් සිටින බව තහවුරු වී තිබේ.

මෙම පියවර මඟින් පාරිභෝගිකයන්ට එල්ල වන ‘බදු පිට බදු’ (tax on tax) ගැටලුවට විසඳුමක් ලැබෙනු ඇති අතර, රට සම්පූර්ණයෙන්ම මුදල් රහිත ආර්ථිකයක් (cashless economy) කරා ගෙන යෑමේ පුළුල් සැලැස්මක කොටසක් ලෙස මෙය සැලකේ.

මූල්‍ය බලපෑම තක්සේරු කිරීමට සහ පාරිභෝගිකයන් දැනට දරන පාඩු පියවා ගැනීමේ ක්‍රම ගවේෂණය කිරීමට මහ බැංකුව සහ දේශීය ආදායම් දෙපාර්තමේන්තුව සමඟ මුදල් අමාත්‍යාංශය මූලික උපදේශන දැනටමත් පවත්වා ඇත. එහිදී ගනුදෙනු අවසානයේ QR කේත පදනම් කරගත් ජංගම ගෙවීම් පද්ධති (QR-based mobile payments) හරහා යොමු කිරීම මඟින් ඩිජිටල් ගෙවීම් ප්‍රවර්ධනය කිරීමට අපේක්ෂා කෙරේ.

අභිලාෂය දිගුකාලීන වුවද, අද පවතින යථාර්ථය මිලියන සංඛ්‍යාත කාඩ්පත් භාවිතකරුවන්ට බදු පිට බදු වදින ක්‍රමයකි. මහ බැංකුවේ පැහැදිලි නියෝග තිබියදීත්, බොහෝ වෙළෙන්දෝ තවමත් ගනුදෙනුකරුවන් කාඩ්පතෙන් ගෙවන විට සියයට 2.5 සිට 3 දක්වා අධිභාර ලබාගනිති. සැකසුම් ගාස්තු පියවා ගැනීමට ඉන් අදහස් කළද, මෙම ගාස්තු බොහෝ විට ගණනය කරනු ලබන්නේ බදු ඇතුළුව මිල මත වන බැවින් පාරිභෝගිකයන්ට වැට් බදු ගෙවීමට බල කරන අතර පසුව අධිභාරයක් ලෙස බද්ද මත බද්දක් ගෙවීමට සිදුවේ.

මෙයට අමතරව, ATM ගාස්තු පුළුල් ලෙස වෙනස් වේ. වෙනත් බැංකුවක යන්ත්‍රයකින් මුදල් ආපසු ගැනීම සඳහා රුපියල් 30 සිට ඉහළට ගණනක් දැනට අයකෙරේ. ක්‍රෙඩිට් කාඩ් මුදල් අත්තිකාරම් විශේෂයෙන් මිල අධික වන අතර, ගාස්තු බොහෝ විට මුදල් ආපසු ගැනීමේදී ඊට එකතු වේ.

විදේශීය ගෙවීම් සඳහා බැංකු මුද්දර ගාස්තු සහ විදේශ විනිමය සලකුණු යොදන අතර, නිහඬව තීරුබදුවලට ඇතුළත් කර ඇත. උදාහරණයක් ලෙස බහුලව භාවිත වන ‘රන්’ ක්‍රෙඩිට් කාඩ්පතක් විදේශයන්හි වියදම් කරන සෑම රුපියල් 1,000කටම රුපියල් 25ක් අයකරයි.

මහ බැංකුවේ මිණුම් දණ්ඩ ප්‍රතිපත්ති අනුපාතය සියයට 7.75ක් වන අතර, බොහෝ ශ්‍රී ලාංකික බැංකු ක්‍රෙඩිට් කාඩ් මිලදී ගැනීම් සඳහා වාර්ෂිකව සියයට 20ක් සහ මුදල් අත්තිකාරම් සඳහා සියයට 26ක් දක්වා අයකරයි. ගාස්තු සමඟ මෙම අනුපාත සාමාන්‍ය කුටුම්භයන්ට ලබාගත හැකි වඩාත්ම මිල අධික ණය ගැනීමේ ආකාර අතරට ක්‍රෙඩිට් කාඩ්පත් ඇතුළත් කරයි.

අධික බරක් තිබියදීත් භාවිතය දිගටම වර්ධනය වේ. 2025 ජූලි වන විට ශ්‍රී ලංකාවේ ක්‍රියාකාරී ක්‍රෙඩිට් කාඩ්පත් 2,088,069ක් තිබූ අතර එය පෙර මාසයට වඩා 12,325කින් වැඩි විය. ඩෙබිට් කාඩ්පත් සංඛ්‍යාව මිලියන 12කට වැඩිය. මේ අතර ඩෙබිට් කාඩ්පත් එදිනෙදා වියදම්වල ආධිපත්‍යය දරයි. මහ බැංකුවට අනුව මෑත කාල පරිච්ඡේදවලදී ඩෙබිට් කාඩ් ගනුදෙනු මිලියන 229කට වඩා වාර්තා කර ඇත.

දත්තවලින් පෙනී යන්නේ ඩෙබිට් දෛනික වියදම්වල ගෙවීම් ක්‍රමය ලෙස පවතින අතර ක්‍රෙඩිට් කාඩ් භාවිතය ක්‍රමයෙන් ඉහළ යන බවයි. එයින් අදහස් වන්නේ වැඩි කුටුම්භ ගණනක් අධිභාර සහ ඉහළ පොලී ණය චක්‍රයට වැටීමේ අවදානමක් ඇති බවයි.